جدیدترین های حسابداری، خدمات حسابداری، خدمات مالیاتی، دانستنی های حسابداری، دانستنی های مالی، دانستنی های مالیاتی
حسابداری تسعیر ارزهای خارجی در معاملات ارزی
تسعیر ارز یکی از موضوعات با اهمیت و قابل توجه در اجرای عملیات حسابداری است. در معاملات ارزی شرکتها و موسسات ،موضوع تسعیر ارز و نحوه اجرای آن مورد توجه حسابداران و حسابرسان می باشد.
تعریف کلمه تسعیر ، تفاوت تسعیر و ارز
تسعیر : طبق استاندارد 16 حسابداری فرآیندی است که از طریق آن ، اطلاعات مالی مبتنی بر ارز ، بر حسب واحد پول گزارشگری بیان شود . واژه تسعیر ، گزارش معاملات منفرد ارزی بر حسب واحد پول گزارشگری و همچنین برگردان یک مجموعه کامل صورتهای مالی تهیٌه شده برحسب ارز به واحد پول گزارشگری را در بر می گیرد .
تفاوت تسعیر : عبارت است از تفاوت ناشی از تسعیر میزان معینی از یک واحد پول به واحد پول دیگر با نرخهای متفاوت .
ارز : عبارتست از هر واحد پولی ، به غیر از واحد پول عملیاتی واحد تجاری .
بطورکلی تسعیر ارز در دو مقطع زمانی صورت می پذیرد:
تاریخ انجام معامله: بهای معاملات ارزی اعم از اقلام پولی و غیر پولی براساس نرخ ارز در تاریخ معامله تسعیر و در حسابها ثبت می شود.
مثال : خرید کالا *مبلغ ارز* نرخ ارز هنگام معامله کالا
تاریخ ترازنامه : صرفا اقلام پولی ارزی باید به نرخ ارز درتاریخ ترازنامه تسعیر شود.
مانده مبلغ ارزی اقلام پولی در دفاتر*نرخ ارز طبق اعلام بانک مرکزی در تاریخ ترازنامه
نکته :
چنانچه نرخ ارز اقلام پولی در فاصله تاریخ انجام معامله تا تاریخ تسویه معامله و یا تا پایان دوره مالی متفاوت باشد، در این صورت تفاوت نرخ ارز در تاریخ تسویه و یا در تاریخ ترازنامه بر حسب مورد ، با نرخ قبلی اعمال شده در حسابها، به عنوان سود(زیان) تسعیر ارز شناسایی می شود.
اقلام پولی و اقلام غیر پولی
اقلام پولی در واقع اقلامی هستند که قرار است به مبلغ ثابت یا قابل تعیینی از وجه نقد دریافت یا پرداخت شوند. ویژگی اصلی اقلام پولی ،حق دریافت ( یا تعهدپرداخت)مبلغ ثابت یا قابل تعیینی از وجه نقد می باشد.
نمونه ای از اقلام پولی که طبق استاندارد شماره 16 حسابداری عنوان شده اند عبارتند از :
– موجودی نقد و بانک
– حسابها و اسناد دریافتنی و پرداختنی تجاری
– سایر حسابها و اسناد دریافتنی و پرداختنی تجاری
– تسهیلات مالی دریافتی/ پرداختی
– سود سهام پرداختنی( صرفا اشخاص حقوقی)
– پیش دریافتها ( صرفاپیش دریافت بابت فروش کالاهایی که قیمت آن درزمان تحویل مشخص می شود)
– جاری شرکا و سهامداران
لازم به توضیح است، اشاره به موارد فوق به صورت نمونه بوده و ممکن است اقلام پولی دیگری و تحت عناوین دیگر درصورتهای مالی اساسی شرکت ها وجود داشته باشد.
اقلام غیر پولی : اقلامی هستند که ویژگی اصلی آنها،نبودحق دریافت(یاتعهدپرداخت) مبلغ ثابت تعیینی ازوجه نقد می باشد. پیش پرداخت خریدکالاوخدمات به قیمت ثابت (مانندپیش پرداخت اجاره ) سرقفلی ،دارائیهای ثابت مشهود و نامشهود ،موجودی مواد کالا وبدهیهایی که ازطریق تحویل دارایی غیرپولی تسویه می شود، نمونه هایی ازاقلام غیرپولی است.
مطابق بند ۲۹ استاندارد حسابداری شماره ۱۶ ،تفاوتهای تسعیر بدهیهای ارزی مربوط به داراییهای واجدشرایط، به شرط رعایت معیارهای مربوط به احتساب مخارج مالی در بهای تمام شده داراییها طبق استاندارد حسابداری شماره ۱۳ با عنوان ”مخارج تأمین مالی“، باید به بهای تمام شده آن دارایی منظورشود.
همچنین تفاوتهای تسعیر بدهیهای ارزی مربوط به تحصیل و ساخت داراییها، ناشی از کاهش شدید ارزش ریال، در صورت احراز تمام شرایط زیر، تا سقف مبلغ قابل بازیافت، به بهای تمام شده دارایی مربوط اضافه می شود:
الف.کاهش ارزش ریال نسبت به تاریخ شروع کاهش ارزش، حداقل ۲۰ درصد باشد.
ب .در مقابل بدهی حفاظی وجود نداشته باشد.
در ضمن در صورت برگشت شدید کاهش ارزش ریال (حداقل ۲۰ درصد)، سود ناشی از تسعیر بدهیهای مزبور تا سقف زیانهای تسعیری که قبلا به بهای تمام شده دارایی منظور شده است متناسب با عمر مفید باقیمانده از بهای تمام شده دارایی کسر می شود.
انواع ارز از نظر مبنای قیمتی
بهای ارزهای مشروح زیر در معاملات ارزی شرکتها و موسسات و سازمانها مورد تایید بانک مرکزی و سازمان امور مالیاتی کشور می باشد.
طبق اطلاعیه های بانک مرکزی هم اکنون در بازار ایران سه نوع ارز از لحاظ قیمت وجود دارد که این قیمتها برای ثبت رویدادهای مالی ارزی می بایست اعمال گردند.
1. ارز با نرخ رسمی بانک مرکزی یا دولتی: که برای مصارف واردات کالاهای استراتژیک مثل دارو، غلات مثل گندم ،ذرت ،سویا و روغن نباتی وگوشت وخوراک دام وطیور و سایر اقلام اساسی استفاده می شود.
2. ارز با نرخ نیمایی : (بهای ارز مبتنی بر نظام یکپارچه معاملات ارزی )بانک مرکزی سامانه ای را راه اندازی کرده باهمین نام که مقرر شده است صادرکنندگان ارز حاصل از صادرات خود را برای فروش به نرخ توافقی به واردکنندگان در این سامانه عرضه کنند.
و وارد کنندگان با ثبت تقاضای ارزی خود در این سامانه ،ارز مورد نیاز خود را با بهایی بیشتر از دو برابر مبلغ دولتی تامین خواهند کرد.این نوع ارز مابین ارز با بهای دولتی و ارز با بهای آزاد محسوب می باشد.
3. ارز با نرخ آزاد توافقی : درحال حاضر سامانه ای را بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران راه اندازی کرده با نام سر واژه عبارت( سامانه نظارت ارز)(سنا)که در آن بهای ارز با عنوان میانگین موزون سنا اطلاع رسانی می شود و عملا میانگین نرخ خرید و فروش ارزها را بصورت لحظه ای ،روزانه ، هفتگی و ماهانه اعلام می کند و استفاده از نرخ های مندرج در این سامانه مورد تایید سازمان امور مالیاتی برای معاملاتی که با ارز آزاد انجام می شود می باشد.
سازمان امورمالیاتی کشور طی دستورالعمل 200/93/524 و بخشنامه شماره 200/97/172 فرایند عملیات تسعیر ارز و مبانی مورد قبول سازمان برای اعمال نرخ های ارزی معاملات اقلام پولی و غیر پولی را به مودیان مالیاتی اعلام کرده است .
بنابراین مودیان مالیاتی درطی دوره مالی و پایان دوره مالی در خصوص ثبت معاملات ارزی و تسویه آنها موظف به رعایت نکات مندرج در این دستورالعمل و بخشنامه مالیاتی در خصوص تسعیر ارز هستند.
ماخذ تسعیر ارز اقلام پولی در تاریخ ترازنامه که مورد قبول سازمان مالیاتی می باشد.
مطابق بخشنامه شماره: ۲۰۰/۹۷/۱۷۲ سازمان امور مالیاتی کشور
1.ماخذ تسعیر ارز رسمی سایت بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران
https://www.cbi.ir/exrates/rates_fa.aspx spx
2.ماخذ تسعیر ارز بازار ثانویه : نرخ ارز مندرج در سامانه سنا در تاریخ 97/12/28
3. ماخذ تسعیر ارز آزاد : نرخ ارز مندرج در سامانه سنا در تاریخ 97/12/28
حسابداران و حسابرسان در اجرای معاملات ارزی و تسعیر ارز ضمن رعایت استاندارد 16 حسابداری ملزم هستند به منظور پذیرش این نوع معاملات از طرف سازمان امور مالیاتی مفاد دستورالعمل 200/9/524 و بخشنامه 200/97/172 را دقیقا بکار بگیرند.
در همینجا لازم است تاکید کنم حسابداران و حسابرسان و فارغ التحصیلان حسابداری و افرادی که مشغول کارآموزی حسابداری هستند و نیز مدیران موسسات خدمات حسابداری و مشاوره مالیاتی به منظور اجرای صحیح روشهای حسابداری و رعایت الزامات قانونی به خصوص قوانین مالیاتی ، می بایست نسبت به مطالعه مفاد استاندارد 16حسابداری و دستورالعمل 200/9/524و بخشنامه 200/97/172 اقدام لازم را بنمایند.
به منظور تسهیل امور حسابداری و خدمات حسابداری و امر آموزش مالیات و مشاوره مالیاتی در موضوع تسعیر ارز بخشنامه و دستورالعمل مربوطه را دانلود و مطالعه نمایید.
،دستورالعمل مالیاتی 200/93/524
بخشنامه 200/97/172 سازمان امور مالیاتی کشور
استاندارد حسابداری 16 ( آثار تغییر درنرخ ارز)
تهیه و گردآوری : مهدی مرادی مشاور ارشد حسابداری و مالیاتی
منبع :دستورالعمل 200/۹۳/524 ،بخشنامه۲۰۰/۹۷/۱۷۲مالیاتی و استاندارد 16 حسابداری و سایت بانک مرکزی
خدمات حسابداری ،مشاوره مالیاتی ، مشاوره حسابداری ، خدمات مالیاتی را از ما بخواهید .
هرگونه سوال حسابداری ومالیاتی دارید از ما بپرسید .
۰۲۱۸۸۱۹۱۳۵۳ و09128451719
شما می توانید جهت اخذ مشاوره و کسب اطلاعات بیشتر در مورد خدمات حسابداری ،مشاوره مالیاتی با ما تماس بگیرید.
09128451719
خدمات حسابداری سرمایگان
www.sarmayegan.com
